منظور از زیارت اربعین، زیارت در کربلاست یا از هر مکانی میشود خواند؟ جواب: بر طبق آنچه شیخ الطائفهی طوسی (ره) در تهذیب الاحکام آورده، روایت سفارش به زیارت اربعین چنین است: عَنْ صَفْوَانَ بْنِ مِهْرَانَ الْجَمَّالِ قَالَ: قَالَ لِی مَوْلَایَ الصَّادِقُ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ فِی زِیَارَهِ الْأَرْبَعِینَ تَزُورُ عِنْدَ ارْتِفَاعِ النَّهَارِ وَ تَقُولُ: «السَّلَامُ عَلَى وَلِیِّ اللَّهِ وَ حَبِیبِه … وَ ظَاهِرِکُمْ وَ بَاطِنِکُمْ آمِینَ رَبَّ الْعَالَمِینَ وَ تُصَلِّی رَکْعَتَیْنِ وَ تَدْعُو بِمَا أَحْبَبْتَ وَ تَنْصَرِفُ». (تهذیب الأحکام، تحقیق خرسان، ج۶، ص: ۱۱۴) از کلمهی آخر روایت، معنی زیارت اربعین چنین به دست میآید که منظور، زیارت مرقد شریف حضرت اباعبدالله الحسین (علیهالسلام) در کربلا در روز بیستم صفر است. یعنی روز اربعین به زیارت حضرت اباعبد الله (علیهالسلام) در کربلا برو و اینگونه زیارت بخوان. زیرا در آخر روایت میفرمایند: پس از خواندن این زیارت، دو رکعت نماز بخوان و برای آنچه دوست داری دعا کن و برگرد. اگر صدور این زیارتنامه برای همهجا باشد، کلمهی «وَ تَنْصَرِفُ» یعنی برگرد، بیمفهوم خواهد بود.
********************
همچنین سید بن طاووس (ره) بعد از نقل این زیارت در اقبال، میافزاید: «أقول: و وجدت لهذه الزیاره وداعاً یختصّ بها، و هو ان تقف قدّام الضریح و تقول: السَّلامُ عَلَیک یا بْنَ رَسُولِ الله، السَّلامُ عَلَیک یا بْنَ عَلِی الْمُرْتَضى وَصِی رَسُولِ الله، السَّلامُ عَلَیک یا بْنَ فاطِمَهَ الزَّهْراءِ سَیدَهِ نِساءِ الْعالَمِینَ …» (اقبال/ج۳/ص۱۰۴) از تعبیر «تقف قدّام الضریح» به روشنی این مطلب استفاده میشود که این زیارت برای نزدیک است.
********************
پس این که معمول است و خطبا و مداحان مرسوم کردهاند که این زیارت را در شهرهای مختلف در روز اربعین میخوانند و آن را ـ بنا بر روایت امام حسن عسکری (علیهالسلام) ـ از علامتهای مؤمن میشمارند، خالی از وجه بوده و قابل دفاع نیست. بر همین اساس، زیارتی که از نشانههای مؤمن شمرده شده نیز به زیارت آن حضرت در سرزمین کربلا معنی میشود نه این که به معنی خواندن «زیارتنامهی مخصوص زائر کربلا در روز اربعین» در سایر شهرها باشد.